Şanlıurfa Üstün Zekalılar ve Yetenekliler Merkezinde edinilen tecrübe ve mevcut ulusal ve uluslararası alanyazının ele alındığı kitap aşağıdaki bölümlerden oluşmaktadır:

1. KISIM: Genel Bakış
a.Üstün yetenek potansiyelli çocukların özellikleri, gelişimi
b.Okul öncesi dönemde üstün yetenek potansiyelinin tanılanması
c. İki kere farklı çocuklar
d. Üstün yetenek potansiyeli ile Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu olan öğrenciler
e. Üstün yetenek potansiyeli ile Öfke Kontrol Bozukluğu olan öğrenciler
f. Üstün yetenek potansiyeli ile Bedensel Farklılığı olan öğrenciler
g. Üstün yetenek potansiyelli birey olmak

2. KISIM: Aile
a. Ailelere problem davranışlarla baş etme stratejileri
b. Üstün yetenekli potansiyelli çocuğun ebeveyni olmak
c. Aile eğitim programı 

3. KISIM: Eğitmen ve Eğitim Ortamı
a. Eğitmenin bilgi, yetenek ve pedagoji düzeyi
b. Eğitim ortamı
c. Eğitmen eğitimi

4. KISIM: Çocuklar
a. Hazır bulunuşluk, ilgilerinin ve bireysel farklılıkların belirlenmesi
b. Eğitim stratejileri
c. Çocukların gelişim alanları
d. Dil becerilerinin desteklenmesi
e. Sosyal- Duygusal Becerilerin desteklenmesi
f. Sanatsal Becerilerin Desteklenmesi
f.1. Görsel sanatlar
f.2 İşitsel sanatlar
g. Üstün yetenek potansiyelli okul öncesi dönem çocuklarında üst düzey düşünme becerilerinin desteklenmesi
h. Eğitimlerinde bağımsız öğrenme
ı. Üstün yetenek potansiyelli çocuklar için okul öncesi dönemde aktif öğrenme ve teknoloji kullanımı
i. Ölçme ve Değerlendirme 

5. KISIM: Sonuç ve Öneriler

While there are numerous public centers for gifted children outside of compulsory school hours in Türkiye, facilities for gifted preschoolers remain limited. To address this gap, a consortium of public and civil organizations established Şanlıurfa Gifted and Talented Education Center for children aged 3-6 years, funded by the Ministry of Industry and Technology from 2021 to 2023. This study, one of several academic initiatives within the project, explores parental perceptions of giftedness in young children, comparing views of parents whose children scored within normal and high IQ ranges. Upon the project center's opening, advertisements solicited applications for full-time programs. During the spring semester of 2022, 81 volunteering applicant families completed semi-structured interview forms, explaining how they came to the conclusion that their children were gifted. Subsequently, their children underwent IQ testing, classifying them as either within the normal or potentially gifted group. Researchers conducted content analysis on the initial family responses to identify perceptual differences between families of children with normal and high IQ scores. The analysis revealed several characteristics parents associate with potentially gifted preschoolers, aligning with existing literature. These include language proficiency, curiosity, strong memory, interest in mathematics and foreign languages, musical talent, rapid comprehension, sociability, high attention, logical thinking, and creativity. Notably, many of these traits were also attributed to children scoring within the normal IQ range scores, with exceptions being early eading and writing abilities, leadership skills, and expert opinion. The study concludes that parents of both gifted and typically developing children identify similar indicators of giftedness and subtle differences seem to exist in their perceptions of these traits. Further research is recommended to explore implications for the early identification and support of gifted children. The paper's conclusion discusses the full implications and limitations.

Makalenin pdf halini indirmek için tıklayınız.

Türkiye’de okul öncesi yaş grubundaki üstün yetenek potansiyelli çocukların keşfedilmesine yönelik adımların ve eğitim-öğretim çalışmalarının kısıtlı düzeyde olduğu söylenebilir. Bu ihtiyaca binaen Şanlıurfa Üstün Zekalılar ve Yetenekliler Merkezi (ŞÜZMER) projesi kapsamında eğitim-öğretim süreci yürütülmüştür. Bu çalışmada çocuklar “The Wechsler Preschool and Primary Scale of Intelligence-IV” (WPPSI – IV) isimli ölçme aracıyla seçilmiştir. Çocukların aldıkları zeka puanlarına göre merkezde öğrencilere zenginleştirilmiş ve farklılaştırılmış eğitim programı uygulanmıştır. Bu süreç ŞÜZMER Modeli olarak adlandırılmıştır. Tasarım Tabanlı Araştırma Modeli’nde desenlenen bu çalışma ile de ŞÜZMER Modeli’nde eğitim gören çocukların; entelektüel, akademik, sanatsal, yaratıcılık ve motivasyon alanlarındaki gelişimleri incelenmiştir. Veri toplama aracı olarak “Gifted Rating Scale” isimli ölçme aracı kullanılmıştır. Ölçme aracı entelektüel, akademik, sanatsal, yaratıcılık ve motivasyon olmak üzere beş alt ölçekten oluşmaktadır. Her alt ölçek dokuzlu likert tipi 12 madde içermektedir. Araştırmanın çalışma grubunu ŞÜZMER’de eğitim gören 3,5-5,5 yaş aralığındaki 24 çocuk oluşturmaktadır. 2022-2023 Eğitim Öğretim Yılı içinde yürütülen araştırma, yıl başı ve yıl sonunda yapılan ölçümler ile değerlendirilmiştir. Yapılan değelendirmeye göre entelektüel (p=0.001), akademik (p=0.001), sanatsal (p=0,004), yaratıcılık (p=0.001) ve motivasyon (p=0.001) alanlarında son test lehine anlamlı düzeyde fark ortaya çıkmıştır. Bu sonuca göre ŞÜZMER Modeli’nin okul öncesi yaş grubundaki üstün yetenek potansiyelli çocukların entelektüel, akademik, sanatsal, yaratıcılık ve motivasyon alanlarında gelişimlerinin desteklendiği söylenebilir. Ayrıca ŞÜZMER Modeli’ni farklı gruplarda uygulamak ve  etkisini incelemek  alanyazına katkı sağlayacaktır.

Bu çalışma, 8. Ulusal Üstün Yeteneklilerin Eğitimi Kongresi'nde sözlü bildiri olarak sunulmuştur.

Bildirinin pdf halini indirmek için tıklayınız.

Araştırma, okul öncesi yaştaki üstün yetenek potansiyelli çocukların tanılanması ve onlara uygun erken müdahale programlarındaki eksikliğin farkedilmesi üzerine ortaya çıkmıştır. Şanlıurfa Üstün Zekalılar ve Yetenekliler Merkezi projesi kapsamında yürütülen bu çalışmada “The Wechsler Preschool and Primary Scale of Intelligence-IV” (WPPSI – IV) ile IQ puanları hesaplanan çocuklar ile zenginleştirilmiş ve farklılaştırılmış eğitim programı uygulanmıştır. Bu çalışma ile de söz konusu eğitim programının çocukların bağımsız öğrenme becerileri üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Tasarım Tabanlı Araştırma Modelinde desenlenen araştırmada veri toplama aracı olarak Whitebread vd. (2009) tarafından 3-5 yaş arasındaki çocuklar için geliştirilip Saraç, Karakelle ve Whitebread (2019) tarafından Türkçeye uyarlanan Okul Öncesi Çocuklar için Bağımsız Öğrenme Davranışı Ölçeği kullanılmıştır. Ölçek tek faktörlü olup 16 maddeden oluşmaktadır. Araştırmanın çalışma grubunu 3.5-5.5 yaş aralığındaki 24 çocuk oluşturmaktadır. 2022-2023 Eğitim Öğretim Yılı içerisinde yürütülen araştırmada yıl başı ve yıl sonunda yapılan ölçümler değerlendirilmiştir. Yapılan değerlendirmeye göre ön-son test arasında (p=0.002) son test lehine anlamlı fark tespit edilmiştir. Buna göre uygulanan ŞÜZMER Modelinin okul öncesi yaş grubundaki üstün yetenek potansiyelli çocukların bağımsız öğrenme becerilerinin artışında etkili olduğu söylenebilir. ŞÜZMER Modelinin farklı gruplarla da uygulanması modelin etkililiği ile ilgili daha genellenebilir sonuçlara ulaşılmasını sağlayacaktır.

Bu çalışma, 7. Uluslararası Katılımlı Ulusal Disiplinlerarası Erken Çocuklukta Müdahale Kongresi'nde (UDEMKO2023, 5-8 Ekim 2023) sözlü bildiri olarak sunulmuştur.

Bildirinin pdf halini indirmek için tıklayınız.

Araştırma, okul öncesi yaştaki üstün yetenek potansiyelli çocukların tanılanması ve onlara uygun erken müdahale programlarındaki eksikliğin farkedilmesi üzerine ortaya çıkmıştır. Şanlıurfa Üstün Zekalılar ve Yetenekliler Merkezi projesi kapsamında yürütülen bu çalışma kapsamında “The Wechsler Preschool and Primary Scale of Intelligence-IV” (WPPSI – IV) ile IQ puanları hesaplanan çocuklar ile zenginleştirilmiş ve farklılaştırılmış eğitim programı uygulanmıştır. Bu çalışma ile de söz konusu eğitim programının çocukların okul olgunluklarının üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Tasarım Tabanlı Araştırma Modelinde desenlenen araştırmada veri toplama aracı olarak Hilderth, Griffits ve McGauvran tarafından 1949 yılında geliştirilip Oktay tarafından 1980 yılında Türkçeye uyarlanan Metropolitan Okul Olgunluğu Ölçeği kullanılmıştır. Ölçek, okuma, sayı ve genel hazırlık olarak üç başlık ile altı alt testten oluşmaktadır. Okuma hazırlığı kendi içinde kelime anlama, cümle, genel bilgi ve eşleştirme olarak dört alt testten oluşmaktadır. Sayı hazırlığı tek alt test olup; sayma, sayıları tanıma, sayıların sıralamasını bilme, şekiller, zaman ve basit problemleri kapsamaktadır. Genel hazırlık okuma ve sayı hazırlığına ek kopya etme alt testi ile birlikte değerlendirilmesini içermektedir. Araştırmanın çalışma grubunu 3.5-5.5 yaş aralığındaki 22 çocuk oluşturmaktadır. Ölçek okuma, sayma ve genel okul olgunluğu olmak üzere üç alt boyuttan oluşmaktadır. 2022-2023 Eğitim Öğretim Yılı içerisinde yürütülen araştırmada yıl başı ve yıl sonunda yapılan ölçümler değerlendirilmiştir. Buna göre ön-son test arasında okuma hazırlığı (p=0.015), sayma hazırlığı (0.015) ve genel hazırlık (p=0.005) boyutlarında son test lehine anlamlı fark tespit edilmiştir. Öğrencilerin ölçek puanlarının yanında genel hazırlık düzeylerine göre yapılan değerlendirme neticesinde de öğrencilerin üçünün genel hazırlık düzeyinin düştüğü, onunun sabit kaldığı ve dokuzunun bir üst hazırlık düzeyine geçtiği görülmüştür. Buna göre uygulanan ŞÜZMER Modelinin okul öncesi yaş grubundaki üstün yetenek potansiyelli çocukların okul olgunluklarının artışında etkili olduğu söylenebilir. ŞÜZMER Modelinin farklı gruplarla da uygulanması modelin etkililiği ile ilgili daha genellenebilir sonuçlara ulaşılmasını sağlayacaktır.

Bu çalışma, 7. Uluslararası Katılımlı Ulusal Disiplinlerarası Erken Çocuklukta Müdahale Kongresi'nde (UDEMKO2023, 5-8 Ekim 2023) sözlü bildiri olarak sunulmuştur.

Bildirinin pdf halini indirmek için tıklayınız.

Araştırma, okul öncesi yaştaki üstün yetenek potansiyelli çocukların tanılanması ve onlara uygun erken müdahale programlarındaki eksikliğin farkedilmesi üzerine ortaya çıkmıştır. Şanlıurfa Üstün Zekalılar ve Yetenekliler Merkezi projesi kapsamında yürütülen bu çalışmada “The Wechsler Preschool and Primary Scale of Intelligence-IV” (WPPSI – IV) ile IQ puanları hesaplanan çocuklar ile zenginleştirilmiş ve farklılaştırılmış eğitim programı uygulanmıştır. Bu çalışma ile de söz konusu eğitim programının çocukların problem çözme becerileri üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Tasarım Tabanlı Araştırma Modelinde desenlenen araştırmada veri toplama aracı olarak Oğuz ve Köksal Akyol (2015) tarafından geliştirilen Problem Çözme Becerisi Ölçeği kullanılmıştır. Ölçek tek faktörlü olup 18 maddeden oluşmaktadır. Araştırmanın çalışma grubunu 3.5-5.5 yaş aralığındaki 24 çocuk oluşturmaktadır. 2022-2023 Eğitim Öğretim Yılı içerisinde yürütülen araştırmada yıl başı ve yıl sonunda yapılan ölçümler değerlendirilmiştir. Buna göre ön-son test arasında (p=0.042) son test lehine anlamlı fark tespit edilmiştir. Buna göre uygulanan ŞÜZMER Modelinin okul öncesi yaş grubundaki üstün yetenek potansiyelli çocukların problem çözme becerilerinin artışında etkili olduğu söylenebilir. ŞÜZMER Modelinin farklı gruplarla da uygulanması modelin etkililiği ile ilgili daha genellenebilir sonuçlara ulaşılmasını sağlayacaktır.

Bu çalışma, 7. Uluslararası Katılımlı Ulusal Disiplinerarası Erken Çocuklukta Müdahale Kongresi'nde (UDEMKO 2023, 5-8 Ekim 2023) sözlü bildiri olarak sunulmuştur.

Bildirinin pdf halini indirmek için tıklayınız.

Bu çalışmanın amacı doğumsal (konjenital) el ve ayak farklılığı bulunan üstün yetenek potansiyelli bir okul öncesi dönem çocuğunun, akranları ile sosyal ilişkisinin gelişiminde yaratıcı drama yönteminin kullanılmasıdır. Bu araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden  vaka (durum) çalışması kullanılmıştır. Nitel vaka çalışması bir ya da birkaç durumun derinlemesine incelenmesi amaçlanır. Bu çalışmada (süreç başında) iki kere farklı üstün yetenek potansiyelli bir çocuğun yaratıcı drama sürecindeki sosyal ilişkilerinin incelenmesi amaçlanmıştır. . Süreçten yaklaşık 730 dakikalık kamera kaydı elde edilmiştir. Verilerin tamamı ayrıntılı olarak incelenmemiş olup; 1., 5., 9. ve 13. (254 dakika) etkinlerin video kayıtlarında vaka olarak belirlenen Ali’nin akranları ile grup içerisindeki ilişkileri incelenmiştir. Elde edilen bulgular betimsel analiz yöntemi ile irdelenmiştir. Süreçten elde edilen video kayıtları incelendiğinde Ali’nin ilk 3 etkinlikte çok sınırlı şekilde gruba dahil olduğu, yalnızca sınıf içi etkinliklerde de yakın ilişki ve iletişim kurduğu Mustafa ile kısmı iletişim kurduğu belirlenmiştir. Drama etkinliklerinin ısınma aşamasındaki oyunlardan sevdiklerine zaman zaman katılım sağlamış, kısa sürede gruptan uzaklaşarak kendi başına farklı şeyler ile ilgilenmiştir. Ancak 7 haftalık sürecin sonuna yaklaşıldığında Ali’nin grup içerisinde daha uzun zaman geçirmeye başladığı ve dramatik süreçlere katkı sağlamaya başladığı belirlenmiştir. Öte yandan akranlarının Ali’nin fiziksel farklılığı ile ilgili hiçbir tepki ya ifadelerine rastlanmamış, 13. oturumda akranlarının dramaya konu edilen karakter üzerinden aslında Ali’nin farklılığının farkında oldukları, ancak bu durumun Ali’yi kendilerinden farklı kılmadığını vurgulayacak ifadeleri belirlenmiştir. Sonuç olarak sosyal beceri gelişimine yönelik olarak hazırlanan drama etkinliklerinin üstün yetenek potansiyelli çocukların akran kabulünü ve akran ilişkilerini desteklediği belirlenmiştir. Ayrıntılı sonuçlara tam metinde yer verilecektir. 

Bu çalışma, 7. Uluslararası Katılımlı Ulusal Disiplinlerarası Erken Çocuklukta Müdahale Kongresi'nde (UDEMKO2023, 5-8 Ekim 2023) sözlü bildiri olarak sunulmuştur.

Bildirinin pdf halini indirmek için tıklayınız.

Özel yetenekli çocuklar, tipik gelişim gösteren akranlarıyla karşılaştırıldığında fiziksel, bilişsel, dilsel, sosyal-duygusal alanlarda gelişimsel farklılıklara sahiptirler. Özel yetenekli çocukların sosyal duygusal gelişimi alanında yapılan çalışmalar incelendiğinde bazı araştırmaların üstün yetenekli bireylerin nitelikleri sebebiyle bazı psikolojik belirtiler ortaya çıkabileceği, bazı dönemlerde kendileri ve başkalarıyla ilgili yaşayabileceği uyum sorunları ve problemleri olabileceği, akranlarına oranla sosyal- duygusal alanda uyumsuz bir gelişimi seyredebileceği gözlenmektedir. Özel yetenekli öğrenciler üzerinde yapılan çalışmalar daha çok bu öğrencilerin bilişsel özellikleri ve başarıları üzerine odaklanmaktadır. Yapılan bu araştırma özel yetenekli okul öncesi dönem öğrencilerinin kişilik özelliklerine ışık tutması açısından önemli olduğu ve üstün yetenekli öğrencilerin devam eden eğitim öğretim hayatlarında gerekli önlemlerin alınmasına ve müdahalelerin planlanmasına öncülük edebileceği düşünülmektedir. Bu bağlamda bu çalışma okul öncesi dönemindeki özel yetenekli öğrencilerin temel duygusal ve kişilik özelliklerinin ebeveynleri tarafından nasıl algılandığını ve bu özelliklerin gelişmesi için çocuklarına nasıl destek olduklarını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Yapılan bu araştırmada yöntem olarak nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması benimsenmiştir. Araştırma için veri toplanacak olan örneklem grubu amaçsal örnekleme yöntemlerinden tipik örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Yapılan araştırma Şanlıurfa Üstün Zekalılar ve Yetenekliler Eğitim Merkez’de eğitim almakta olan okul öncesi dönemde bulunan öğrencilerin ebeveynlerinden oluşmaktadır. Bu doğrultuda okul öncesi dönemde özel yetenekli çocuğu olan ebeveynlerle yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Elde edilen veriler beş faktör kişilik kuramı ışığında betimsel analiz yoluyla incelenmiştir. Araştırmada ebeveynler çocuklarını dışadönüklük boyutunda iletişime yatkın olduklarını, aktiviteler ve çalışmalar konusunda talepkâr olarak nitelendirmektedirler. Görüşleri alınan ebeveynlerin ortak noktada görüş belirttikleri özelliklerden aykırılık kişilik boyutunda olan inatçılık özelliğine ve değişime açıklık boyutunda yaratıcılık özelliğine sahip olduklarını belirtmişlerdir. 

Bu çalışma, 7. Uluslararası Katılımlı Ulusal Disiplinlerarası Erken Çocuklukta Müdahale Kongresi'nde (UDEMKO2023, 5-8 Ekim 2023) sözlü bildiri olarak sunulmuştur.

Bildirinin pdf halini indirmek için tıklayınız.

Geçmişte uygulanan öğretmen merkezli eğitim yaklaşımının aksine günümüzde öğrenci merkezli eğitim yaklaşımları gelişmektedir. Bu çerçevede geliştirilen pedagojik yaklaşımlardan biri de bağımsız öğrenmedir. Bağımsız öğrenme, öğrenenin öğrenme süreçleri ile ilgili tüm sorumluluğu alarak bu süreci yürütebilmesidir. Bireylere 21. yüzyıl için önerilen temel becerilerden biri de bağımsız öğrenmedir. Bağımsız öğrenme hem güncel pedagojik yaklaşımlardan biri olması hem de 21. yüzyılın temel becerilerinden biri olması nedeniyle önemlidir. Tarama yöntemi ile gerçekleştirilen bu çalışmada, okul öncesi dönemdeki üstün potansiyelli çocukların bağımsız öğrenme düzeylerinin belirlenmesi, yaş ve cinsiyete göre farklılaşıp farklılaşmadığının ortaya konulması amaçlanmıştır. Veri toplama aracı olarak Saraç, Karakelle, Whitebread (2019) tarafından 3-5 yaş arası çocuklar için geliştirilen 16 maddelik Bağımsız Öğrenme Davranışları Ölçeği kullanılmıştır. Ölçekte 4'lü Likert tipi kullanılmıştır. Okul öncesi öğretmenlerinin gözlemlerine dayalı olarak ölçekte toplanan veriler SPSS 22 paket programı ile analiz edilmiştir. Ölçekten alınabilecek en düşük puan 16, en yüksek puan 64 olup, alınacak puanlar düşük, orta ve yüksek olmak üzere 3 düzey olarak belirlenmiştir. Verilerin analizinden elde edilen bulgulara göre, üstün yetenek potansiyeli olan 4-6 yaş arası 20 çocuğun bağımsız öğrenme düzeyinin orta seviyede, 6 çocuğun bağımsız öğrenme düzeyinin ise yüksek seviyede olduğu görülmüştür. Bağımsız öğrenme düzeylerinin yaşa bağlı olarak farklılaşıp farklılaşmadığını incelemek amacıyla Spearman sıra korelasyonları hesaplanmıştır. P anlamlılık değeri .04 (p< .05) olup anlamlı bir fark olduğu görülmüştür. Cinsiyet değişkenine bağlı olarak farklılaşma durumunu incelemek için Mann-Whitney U Testi yapılmıştır. Analiz sonuçlarına göre p anlamlılık değeri (p>.05) .89 olarak bulunmuştur. Buna göre çocukların bağımsız öğrenme davranışlarının cinsiyete bağlı olarak anlamlı bir şekilde farklılaşmadığı görülmüştür. İleride yapılacak çalışmalarda veri çeşitliliği sağlamak amacıyla farklı değişkenlerin incelenmesi gerektiği düşünülmektedir. Üstün yetenek potansiyeli olan çocukların bağımsız öğrenme düzeylerini artırmak için uygulanan eğitim programının bu bağlamda zenginleştirilmesi gerektiği düşünülmektedir. 

Bu çalışma, 5. International Congress of Human Studies'de (10-11 Aralık 2022) sözlü bildiri olarak sunulmuştur.

Bildirinin pdf halini indirmek için tıklayınız.

Türkiye'de okul öncesi dönemde üstün yetenekli çocuklar adına yapılan çalışma sayısı oldukça sınırlıdır. Üstün yetenek potansiyelli çocuk yaşıtlarına göre meraklıdır, çabuk öğrenir ve anlar, dili etkin kullanır, zengin bir hayal gücüne, güçlü bir belleğe sahiptir, duygusal olarak duyarlıdır ve mizah duygusu gelişmiştir. Üstün yetenek potansiyelli çocuk genellikle yaşıtlarından daha erken konuşmaya başlar. Üstün yetenek potansiyelli çocuk zengin bir kelime dağarcığına sahiptir. Uzun ve karmaşık cümleler kurar ve konuşmanın devamlılığını sağlar. Üstün yetenek potansiyelli çocuğun dil becerileri erken yaşlarda gelişir. Üstün yetenek potansiyelli çocuklar uygun ortam ve koşullar sağlandığında olumlu yönde gelişebilirler. Bu çalışmanın amacı, okul öncesi dönemdeki üstün yetenek potansiyelli çocukların dil becerileri ile yaşları arasındaki ilişkiyi incelemektir.  Araştırmanın ulaşılabilir örneklemini Şanlıurfa Üstün Zekâlılar ve Yetenekliler Eğitim Merkezi'nde (ŞÜZMER) okul öncesi eğitime devam eden 13 erkek ve 10 kız olmak üzere toplam 23 öğrenci oluşturmaktadır. Dil becerilerinin akranlarından önde olduğunu değerlendirmek amacıyla Grace H. Kent tarafından 1941 yılında sözel performansa dayalı olarak geliştirilen Kent E-G-Y testi uygulanmıştır. Kent E-G-Y testi, 10 soruluk puanlama türüne sahip bir uygulama formundan oluşmaktadır. Okul öncesi dönemdeki üstün yetenekli çocuklara uygulandığında kronolojik yaş ile Kent E-G-Y testi arasında yüksek düzeyde pozitif korelasyon olduğu görülmüştür. Kent E-G-Y testi ile örneklemdeki üstün yetenek potansiyelli çocukların kronolojik yaşlarının ortalama 2,79 yaş daha ileride dil becerilerine sahip oldukları ve dil becerilerinin yaşla birlikte artacağı sonucuna ulaşılmıştır.  Araştırma bulguları ışığında, okul öncesi dönemdeki üstün potansiyelli çocuklar için okuma, dinleme, yazma ve konuşma dil becerilerinin desteklendiği ortamların sağlanması önerilmektedir. 

Bu çalışma, 5. International Congress of Human Studies'de (10-11 Aralık 2022) sözlü bildiri olarak sunulmuştur.

Bildirinin pdf halini indirmek için tıklayınız.

Bu araştırmanın amacı üstün yetenek potansiyelli okul öncesi dönem çocuklarının (46-70 ay arası) çoklu zeka alanları ile bakış açısı becerileri arasındaki ilişkiyi incelemektir. Çoklu zeka Gardner tarafından 1983 yılında, belirlenmiş sekiz zeka alanından oluşmaktadır. Bunlar; Uzamsal (Mekansal) Zekâ, Kinestetik (Bedensel) Zekâ, Müziksel Zekâ, Sözel (Dilsel) Zekâ, İçsel (Kişisel) Zekâ, Sosyal (Kişilerarası) Zekâ, Matematiksel Zekâ ve Doğasal Zekâ alanından oluşmaktadır. Bakış açısı ise süreç içerisinde çocuğun kendisinin ve başkalarının sahip olduğu bilgi durumunu ortaya koymasını gerektiren bir olgu olarak tanımlanmaktadır. Çocuklar için bakış açısı üçe ayrılır: Algısal Bakış Açısı, Bilişsel Bakış Açısı ve Duygusal Bakış Açısı. Bu araştırmada tarama (survey) yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini Harran Üniversitesi (HARÜSEM) koordinatörlüğünde; Şanlıurfa İl Milli Eğitim Müdürlüğü ve Genç STEM Derneği ortaklığında yürütülen Şanlıurfa Üstün Yetenekliler Eğitim Merkezi (ŞÜZMER) projesinde üstün yetenek potansiyelli olduğu tespit edilen 26 çocuk oluşturmaktadır. Araştırmada çoklu zeka alanlarının belirlenmesinde Teele Çoklu Zeka Envanteri (TIMI) ve bakış açısı alma düzeylerinin belirlenmesinde ise Çocuklar için Bakış Açısı Alma Testi kullanılmıştır. Elde edilen verilerin analizinde parametrik testler kullanılmış ve çoklu zeka alanları ile algısal, bilişsel, duygusal ve toplam bakış açısı düzeyleri arasındaki ilişki incelenmiştir. Araştırma sonucunda Mantıksal-Matematiksel Zeka puanı ile Kişisel Zeka puanı arasında yüksek düzeyde negatif yönlü ilişki tespit edilmiştir. Araştırmada orta düzeyde negatif ilişki tespit edilen değişkenler şu şekildedir: Bedensel Zeka puanı – Yaş, Bedensel Zeka puanı –  Dilsel Zeka puanı, Kişilerarası Zeka puanı – Dilsel Zeka puanı, Mekansal Zeka puanı – Mantıksal/Matematiksel Zeka puanı, Müziksel Zeka puanı – Mantıksal/Matematiksel Zeka puanı, Bedensel Zeka puanı – Mekansal Zeka puanı, Kişilerarası Zeka puanı - Mekansal Zeka puanı, Toplam Bakış Açısı puanı – Mekansal Zeka puanı, Müziksel Zeka puanı – Bedensel Zeka puanı. Orta düzeyde pozitif yönlü ilişki tespit edilen alanların ise Mekansal Zeka puanı – Müziksel Zeka puanı, Kişilerarası Zeka puanı – Algısal Bakış Açısı puanı olduğu görülmüştür. Buna göre kişilerarası zekaya alanı gelişen üstün yetenek potansiyelli çocukların algısal bakış açılarının da gelişmiş olduğu sonucuna ulaşılabilir. Söz konusu bulgulara göre empatinin önemli bir destekçisi olan bakış açısını geliştirmek için üstün yetenek potansiyelli çocukların kişilerarası ilişkilerini geliştirebilecekleri ortamların sağlanması önerilebilir.  

Bu çalışma, 12. Özel Eğitim Öğrenci Kongresinde (24-26 Kasım 2022) sözlü bildiri olarak sunulmuştur.

Bildirinin pdf halini indirmek için tıklayınız.

Okul öncesi çağda üstün yetenek potansiyelli öğrencilerin ailelerinin eğitimine ilişkin eğitim programı içeriği oldukça sınırlıdır. Nitel araştırma yöntemi ile gerçekleştirilen bu araştırmayla, alanyazındaki söz konusu eksikliğin giderilmesine yönelik bir katkı sağlanmış olunacaktır. Bu amaçla 4-6 yaş grubu üstün yetenek potansiyelli öğrencilere hizmet veren Şanlıurfa Üstün Zekâlılar ve Yetenekliler Eğitim Merkezi’nde (ŞÜZMER) kayıtlı öğrencisi bulunan 25 anne ve 24 baba ile görüşülmüştür. Görüşmede velilere okul öncesi çağda üstün yetenek potansiyelli çocuğu olan ebeveynler olarak aile eğitim içeriğinde nelerin olmasını istedikleri sorulmuştur. Veri toplama aracı olarak görüşme notları kullanılmıştır. Velilerle yapılan görüşme neticesinde elde edilen veriler içerik analizi ile incelenmiştir. Veliler; çocuğa sorumluluk bilinci kazandırma, aile içi iletişim, roller ve sınırlar, problem davranışlarla başa çıkma, etiketlenmenin etkileri, değerler eğitimi, çocuklara etkili iletişim becerilerinin kazandırılması, okulun evde nasıl destekleneceği, öfke kontrolü, yeme problemleri, inatla baş etme ve çocuğun can sıkıntısı ile mücadele etme konularında eğitim ihtiyaçlarının olduğu dile getirilmiştir. Bu bulgulara göre okul öncesi yaşta üstün yetenek potansiyelli öğrencisi bulunan ailelerin eğitimi için hazırlanacak aile eğitimi programlarında çocuğun özellikleri, etkili iletişim becerileri, problem davranışlarla baş etme, değerler eğitimi ve etiketleme ile ilgili konuların göz önünde bulundurulması önerilmektedir.

Bu çalışma, Gazi Üniversitesi 2. Uluslararası Türk Dünyası Eğitim Bilimleri Kongresinde (16-18 Kasım 2022) sözlü bildiri olarak sunulmuştur.

Bildirinin pdf halini indirmek için tıklayınız.